Terugblik: Samenwerking in afvalwaterzuivering: focus op leiderschap en toekomstbestendigheid

Maatschappelijke uitdagingen

Eén van de gespreksonderwerpen was de groeiende trend dat afvalwaterzuiveringsinstallaties steeds dichter bij stedelijke gebieden worden geplaatst of zelfs binnen stedelijke grenzen komen te liggen. De huidige locatie is hier een tekenend voorbeeld van. En hoewel er gesprekken plaatsvinden om de zuivering uit de stad te plaatsen, zal dat de komende decennia nog niet gebeuren.

Omringt zijn door de stad brengt wel uitdagingen met zich mee, zowel op technisch als maatschappelijk vlak, en benadrukt hoe belangrijk het is om vanuit levensduurdenken plannen te maken. De keuzes in ontwerp en uitvoering moeten niet alleen rekening houden met technische en financiële aspecten, maar ook met de impact op omwonenden, milieu en toekomstig beheer. Specifieke ontwerpkeuzes, zoals de scheiding van straten voor veilig beheer en de selectie van centrifuges en afsluiters, zijn voorbeelden van hoe assetmanagement een integrale rol speelt in het waarborgen van een veilige en efficiënte werking.

Afgesloten overeenkomst: focus op TCO en exploitatie

Het afgesloten contract tussen het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), Heijmans Infra, en GMB Civiel (samen ‘De Stichtse Kraan’, of DSK) maakte het mogelijk om keuzes te maken op basis van Total Cost of Ownership (TCO). Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de initiële kosten, maar ook naar de impact op exploitatie en onderhoud, met een horizon van 10 jaar en een geschiktheid voor 40 jaar. Deze aanpak stimuleert een gezamenlijke verantwoordelijkheid in alle fasen van het project.

Samenwerking en cultuurverschillen

De langdurige samenwerking tussen de partners heeft geleid tot een beter begrip van elkaars cultuurverschillen. Hoewel deze verschillen soms tot meningsverschillen leidden, bleef de focus steeds terugkeren naar de gezamenlijke missie die voor 2029 was opgetekend: “Tien mensen zitten aan een grote tafel. De sfeer is goed. Hier zitten mensen die elkaars tegenstanders hadden kunnen worden, maar juist voor een andere positie gekozen hebben. Het zijn teamleden van HDSR en DSK van de nieuwbouw waterlijn rwzi Utrecht.” Dit is waar ze het voor doen. En dat zinnetje: “Weten we nog waarvoor we dit doen?” was een leidraad als er spanning ontstond. Deze aanpak heeft uiteindelijk de basis gelegd voor een succesvolle samenwerking, waarbij uitdagingen zoals onderlinge wrijving en openstaande onderhoudstaken gezamenlijk werden aangepakt. Vanaf april 2021 is de samenwerking verder versterkt door als één team te werken, zonder spiegeling tussen organisaties. Hierbij werd gestuurd op meldingen, voorkomen van storingen en het verhogen van werkplezier en kwaliteit.

Gecontroleerde fasering en assetmanagement

Bij iedere overgang tussen de projectfasen werd expliciet akkoord gegeven door alle betrokkenen. Hierbij werd niet alleen het ontwerp en de uitvoering (VO/DO) beoordeeld, maar ook het effect op het assetmanagementplan en de exploitatie. Iedere pijler had een toets-verantwoordelijkheid voor producten in de andere pijler, wat zorgde voor een zorgvuldig gecontroleerde aanpak.

Alle ontwerpkeuzes werden genomen met instemming van elke pijler en met oog op de belangen van assetmanagement. Dit omvatte aspecten zoals kostenefficiëntie, veiligheid en toekomstbestendigheid.

Praktische inzichten: onderhoud en meldingen

Tijdens de bijeenkomst werd ook aandacht besteed aan praktische zaken, zoals het gebruik van het onderhoudspakket Ultimo. Hoewel dit systeem wordt gebruikt voor rapportages, is het geen communicatiemiddel. Gebruikers moeten zelf actie ondernemen op basis van gegenereerde meldingen.

In de beginfase van het project bleek dat er veel meldingen binnenkwamen, wat leidde tot een hoge werkdruk en achterstallig onderhoud. Door een pragmatische aanpak werd de top 10 meldingen aangepakt op basis van criteria zoals urgentie, kosten en impact buiten werktijd.

Innovaties en procesoptimalisatie

De bijeenkomst gaf ook ruimte om te reflecteren op innovatieve ontwikkelingen binnen de afvalwaterzuivering, waaronder:

• Geautomatiseerde weekrapportages gebaseerd op data uit Ultimo, Historian en Z-info.
• 24/7 procesoptimalisatie met beperkte afhankelijkheid van menselijk handelen, zoals:
  • Geautomatiseerde en geoptimaliseerde sliblogistiek met een constante doorzet van de sliblijn.
  • Automatisering voor toekomstbestendigheid, met minder afhankelijkheid van operators en een verschuiving van acht tot vijf, naar 24/7 sturing.
  • Dashboards voor het monitoren van effluentkwaliteit, storingen en TCO.

 Daarnaast werden systemen zoals de AssetMind-tool ingezet voor RAMS-analyses en inzicht in kostendrijvers. Data werd beheerd via platforms zoals ACC (beheer tekeningen), SharePoint (beheer documenten) en Historian (beheer procesdata).

Naar buiten

Natuurlijk is horen over de nieuwe installatie een ding, het daadwerkelijk zien een tweede. De zon scheen erg goed voor deze 6e maart, dus het was een goede dag om naar buiten te gaan. In vier groepjes werden we rondgeleid door de installatie. Hierbij zagen de deelnemers hoe het geheel aangestuurd wordt, maar hoorden ze ook waarom bepaalde afwegingen waren gemaakt. Te zien was dat overal over nagedacht was: van reserve capaciteit van de pompen, tot het gebruik van elektrische wagentjes voor onderhoudspersoneel.

Het geheel is indrukwekkend. Een installatie die nog decennia zal draaien. 

Afsluiting

De bijeenkomst bood waardevolle inzichten in de uitdagingen en praktische oplossingen binnen de afvalwaterzuivering. Met een focus op leiderschap, samenwerking en toekomstbestendige keuzes werden belangrijke stappen gezet richting duurzame en efficiënte oplossingen voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie. Het combineren van technische innovaties, geoptimaliseerde processen en levensduurdenken zorgt voor een solide basis voor de toekomst van afvalwaterbeheer.

En dat geeft nog veel om over na te praten bij de borrel.