Terugblik CROW Essit bijeenkomst “Gevaar Aziatische duizendknoop vraagt om professionele aanpak”

Internationaal

Het plenaire gedeelte begon met een presentatie van Philip Santo (Philip Santo Consulting), die online aanwezig was vanuit Engeland. Hij vertelde waarom de Japanse duizendknoop sinds 2010 zo'n probleem is op de Britse huizenmarkt en hoe RICS, saneringsbedrijven en banken hiermee zijn omgegaan. Ook werd het belang van gerenommeerde brancheverenigingen en een landelijke specificatie voor sanering in de strijd tegen de duizendknoop benadrukt. Tot slot gaf Philip ideeën over hoe Nederland kan profiteren van de ervaringen in het VK en problemen kan voorkomen.

En bij huis

Vervolgens was het tijd voor vier interessante presentaties over verschillende invalshoeken uit Nederland. Jaike Bijleveld en Stephen Bos (gemeente Amsterdam) vertelden over de risico gestuurde aanpak van Amsterdam. Zij behandelden onder meer de risico’s van de Aziatische duizendknoop door zijn de snelle verspreiding, het veroorzaken van onveilige situaties, het overwoekeren van inheemse beplanting en het veroorzaken van schade aan constructies en gebouwen.

De risico’s zijn in te schatten aan de hand van de ondergrond, ouderdom van de plant en de omgeving. Er vonden interessante gesprekken plaats met de deelnemers over een interactieve kaart waar de groeiplaatsen in Amsterdam te zien zijn. Verder ging het ook over vijf basisregels voor het weghalen van de Aziatische duizendknoop, extra aandachtspunten en drie vormen van aanpak, in bijzonder de sanering.

In contract

Jacques Teunissen (CROW) begon zijn presentatie “Landelijk protocol vertaald naar RAW” met een introductie over wat RAW is. Het is een bestekschrijfsystematiek voor overheidsopdrachtgevers in de infra- en groensector die gebaseerd is op resultaatsverplichtingen voor de aannemer, met daarop aansluitende bepalingen. Dit leidt tot afspraken over wie waarvoor verantwoordelijk is, wie waarvoor aansprakelijk is en wie welk risico draagt. Het landelijk protocol Aziatische duizendknoop is niet van toepassing verklaard, maar je kan er overeenkomstig mee werken voor maaiwerkzaamheden en grondwerk. In de RAW-catalogus staan een aantal uitgangspunten bij het opstellen, resultaatbeschrijvingen en bepalingen voor maaiwerkzaamheden en grondwerk met betrekking tot de Aziatische duizendknoop. Voor een goede preventie moet je deze afspraken op de juiste manier opnemen in het bestek, de bepalingen naleven en deze controleren en handhaven.

Per vierkante meter

André Hoek (Hoek) presenteerde namens de aannemers samenwerkingsverband Sieboldius over “Bundelen van krachten per m2”. Sieboldius is een platform van en voor partners t.b.v. kennisdeling en -ontwikkeling op het gebied van de beheersing en bestrijding van de Aziatische/Japanse duizendknoop. André vertelde over de ontstaansgeschiedenis en samenstelling van Sieboldius, waarom zij samenwerken en wat hun werkwijze, aanpak en marktbenadering is. Vervolgens werden verschillende methodes voorgesteld en besproken, zoals afgraven/zuigen en afvoeren, roots reset, verhitten, inundatie, zeven, elektrocutie en de inzet van detectiehonden. Sieboldius doet ook onderzoeken naar de effectiviteit van de verschillende methodes. Het antwoord op de vraag naar de beste methode is dat de groeiplaats de methode bepaalt.

In onderzoek

Chris van Dijk (Wageningen University & Research) gaf een overzicht over beschikbare kennis, protocollen en tools. Hij verklaarde waarom de duizendknoop hier in Europa een probleem is. Zo is de duizendknoop in Azië een pioniersvegetatie die op vulkanische lava, hellingen en langs water groeit. Dit maakt dat hij niet kieskeurig is m.b.t. standplaats en goed gedijt in Nederland. In Azië worden het blad en de wortelstokken belaagd door schimmels, bacteriën en insecten, maar in Nederland zijn er geen natuurlijke vijanden.

Verder is in Azië de duizendknoop minder dominant door natuurlijke vijanden en concurrentie van andere plantensoorten (o.a. Miscanthus en Wisteria). Dit resulteert in sterke groeikracht, maar in Nederland is er geen concurrentie. Daarna ging hij in op de integrale aanpak van de Aziatische duizendknoop, daarbij is vooral de preventie belangrijk. Vervolgens noemt Chris een aantal algemene bestrijdingsmethoden.

Hierin moet je een onderscheid maken in de bovengrondse (stengels, bladeren) en ondergrondse (wortelstokken, wortels) aanpak. Als aanpak voor stengels en bladeren kan bijvoorbeeld gedacht worden aan maaien, branden, heet water, elektrificatie, begrazen of deze er uittrekken; maar de wortelstokken blijven (deels) intact en hebben snelle hergroei.

De wortelstokken kan je vervolgens uitgraven, de bodem verhitten, bevriezen of afdekken (ter plekke of in depot). Hierdoor heb je geen of minder hergroei. Als aanpak voor de totale plant heb je alleen onkruidbestrijdingsmiddel. Er zijn veel verschillende gangbare bestrijdingsmethoden, die sterk variëren in effectiviteit, risico op verspreiding, tijdsduur (0-5 jaar), arbeidsinzet, energieverbruik en kosten. De inzet is sterk locatie afhankelijk en Chris beveelt een focus op de aanpak van wortelstokken en een combinatie van methoden aan.

Afsluitend werd nog een overzicht gegeven van bestrijdingsmethoden die zich nog in ontwikkeling bevinden, zoals de Pulsed Power technologie. Tot slot benadrukte Chris dat er naast de duizendknoop nog meer planten en diersoorten zijn die door menselijk handelen in een nieuw gebied zijn terechtgekomen en zich invasief gedragen.

Na een pauze gingen wij aan de slag met drie deelsessies. De onderwerpen van de sessies waren “Bewustwording: hoe creëer je bewustwording en extra budget?”, “Integrale aanpak: wat hoort bij een integrale professionele aanpak?” en “Maatregelen: welke maatregelen zijn het meest effectief in welke situatie?”. Hier ontstonden interessante discussies die tijdens de aansluitende borrel nog voortgezet werden.